Τι είναι καλό? Τι είναι κακό? Τι φαγητό θα έχει η γιαγιά σήμερα? Να περιμένω ή να φάω κάτι σάπιο απ’έξω?
Όσοι οι άνθρωποι τόσες κι οι απόψεις. Το θέμα είναι ότι το καλό και το κακό ως ιδιαίτερα φορτισμένες έννοιες απαιτούν άμεση απάντηση από εκείνον που ρωτάει και δεν είναι εύκολο να απογυμνώσεις τις καθημερινές τετριμμένες ανάγκες της κάθε κρεατοσακούλας από το χαίνον τίποτα.
Να ερμηνεύσουμε αλλά και να προβλέψουμε τη συμπεριφορά βάσει αιματολογικών εξετάσεων κι αντιδράσεων σε ορισμένα ερεθίσματα? Εύκολο.
Η λέξη με την οποία παίζουμε είναι εννοιολογικά το αγαθό κι όχι το καλό πάντως. Οι βαθμοί του αγαθού είναι το βέλτιον και το βέλτιστο. Όταν έχουμε να διαλέξουμε από ένα πεπερασμένο σύνολο η έννοια της βέλτιστης επιλογής έχει νόημα διότι μπορεί να συγκριθεί και να γίνει κατάταξη. Όταν όμως μιλάμε για μια διαρκώς εξελισσόμενη διαδικασία στο χρόνο, όπως μεταξύ άλλων είναι κι η ανθρώπινη κατάσταση (the human condition) τότε η έννοια της βελτιστοποίησης παύει να υφίσταται και πρέπει να αλλαχθεί με εκείνη της βελτιοποίησης.
Ό,τι φαίνεται να είναι αγαθό (καλό) για κάθε υποσύστημα (άνθρωπος) διαμορφώνεται ανάλογα με την εκάστοτε χωροχρονική κατάσταση αυτού.
Το πώς καλύπτεται το χάσμα ανάμεσα στο τι θεωρώ καλό για τον εαυτό μου (πληροφορία-άποψη-γνώμη) μέχρι να το πράξω (εμπειρική γνώση), παραμένει αβέβαιο. Άλλοι το αποκαλούν αυτό αφύπνιση, διαφώτιση, επιφοίτηση και δεν ξέρω και γω τι άλλα σκατά.
Και φυσικά είναι οι επιπτώσεις κάθε πράξης, των οποίων η εσφαλμένη ή μη εκτίμηση σχετίζεται με το πλήθος των δεδομένων (εμπειρία) και την πολυπλοκότητα (ευφυΐα) κάθε υποσυστήματος (ανθρώπου).
Το αγαθό λοιπόν, όπως το βλέπω εγώ, αποτελεί μια σχετική έννοια που εξαρτάται από τα τυχαίως και διαρκώς διαμορφούμενα όρια της αντιληπτικής ικανότητας κάθε υποσυστήματος (ανθρώπου).
Εν έτει 2013 και για όσο υπάρχει καταγεγραμμένη η σκέψη των ανθρώπων (~3500 χρόνια), τα όρια της αντίληψης εκτείνονται από το ίδιο το σώμα (όργανα ως υποσυστήματα) μέχρι μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων (πόλη ως υποσύστημα).
Αυτά μπορούμε να αντιλαμβανόμαστε συνεχώς, αυτά μπορούμε να επηρεάσουμε. Όλα τα υπόλοιπα είναι στρεβλώσεις και πηγάζουν από τους φόβους.
Εδώ και τώρα.
Μηκέθ ὅλως περὶ τοῦ οἷόν τινα εἶναι τὸν ἀγαθὸν ἄνδρα διαλέγεσθαι, ἀλλὰ εἶναι τοιοῦτον.
Μη συζητάς καθόλου πώς είναι ο καλός άνθρωπος, γίνε τέτοιος.
Μάρκος Αυρήλιος, Τα Εις Εαυτόν 10.16
No comments:
Post a Comment